Tuesday, October 2, 2007

Pangujian ni Sisingamangaraja XII

Di laon-laon ni ari dung sarimatua bulung Raja Sisingamangaraja XI, O.Sohahuaoan tu anakna sihahaan na margoar Pallupuk do jolo dibahen wakilna mandalaton harajaon Singamangaraja i di tano batak, asa Pallupuk do laho mardalan tu angka luat dohot bius ni Raja i, laho pasahat tona dohot pademak angka parmusuan, ala nungnga matua Raja i, jala ndang tuk dope umur ni anggina i O.Pulo Batu(Patuan Bosar).

Alai dung sarimatua ‘habang’ ma Raja Sisingamangaraja XI, marhata jala martahi ma sude angka raja-raja di Bius Patane bale onan Balige di bona pasogit di tano Baligeraja. Asa dipilit jala diuji sian anakni Raja nadua i, na jadi gantina ima si Pallupuk dohot O.Pulo batu. Asa tarida sian nasida nadua, manang ise do na miniahan ni O.Mulajadi Nabolon manjujung hasaktian ni harajaon Singamangaraja i, na jadi singkat ni amana i.

Dung ditontuhon nasida ari ni pangujian i di tano Baligeraja, jala dipasingkop ma sude nasa ambu-ambuan na porlu tusi, diusung ma dohot pusaka-pusaka hasaktion ni harajaon Singamangaraja sian Bakkara, ima ‘Piso Gaja Dompak’, diumpat marsillam-sillam, dipasarung Marungut-ungut, dohot ‘Hujur sane siringis’- Hujur sitonggo mual, ‘Piso halasan’-sitonggo hagabean, ‘Piso pangabas’-siabas begu jau, siabas begu toba, dohot ‘lage-lage haomasan’, ‘Tabu-tabu sitara pullang’, ‘Tumtuman bahen sotera’, dohot ‘hoda sihapas pili’.

Asa gondanganna dohot patortoronna nasida nadua di lobuan na godang di antaran na bidang i, na hinaliangan ni marribu halak di Bius Patane Bale onan balige.

Dungi dimangmang junjungan ni Bius godang i ma Pande Nabolon, disahalahon ma jala ditonggohon tu O.Mulajadi Nabolon, tu Debata natolu dohot tu hasaktian ni O.Raja Singamangaraja, asa tangkas dipatuduhon manang ise na miniahanna laho manjunjung hasaktian ni harajaon Singamangaraja i, asa dipataridahon marhite pangidoan dohot ronggo-tonggona sian pusaka hasaktian i.

Jadi ala naung hea diwakili R.Pallupuk harajaon ni Amanta i uju di ngoluna, jala ibana do muse sihahaan, ba ibana ma jolo parjolo niuji patuduhon hasaktian, ninna. Asa sian nasogot ma gondangna sahat tu na hos, jala sian na guling sahat tu na bot ma gondang ni anggim O.Pulobatu, ninna ma.

Dungi diuji ma parjolo Pallupuk, digondangi ma ibana sian nasogot diparnangkok ni ari sahat tu na hos. Alai ndang boi diparrodohot ditonggo nanggo sada sian bukti ni sahala hasaktian i. Ditortorhon dohot ditonggohon pe hujur sane-singiris i mangido udan, alai ndang marna ro udan. Dungi muse naeng umpatonna piso Gaja Dompak i, alai ndang boi diumpat. Dijou ma muse hoda hundangan sihapas pili i, ipe ndang olo ro. Dungi diabashon pe piso pangabas i, ndang olo sian manang ndang masimangot.

Dungi didok ma tu R.Pallupuk: "Ai nungnga sae gondangmu ale Rajanami Pallupuk, hundul ma hamu jolo, asa dibahen anggim O.Pulobatu gondangna, ai nungnga pola miling mara ari", ninna.

Dung hundul R.Pallupuk, marsurak ma jolma natorop i saluhutna songon na paimahon tortor ni Raja i O.Pulobatu, tung mariaia do sude marhata horas-horas.

Dung sae muse diatur lage si 7 lampis panortoran ni O.Pulobatu, dipagompis ma sude nasa ula-ula, dipilit ma angka na bontis ma nungnga tung dalhit-dalhit soara ni gondang i nunga songon na mangkatai taganing sipatnoni-noni i, nunga mamingas manariur soara ni sarune i, songon na marende-ende, jala hona takna tu parseser ni hesek i, sor daina begeon.

Dungi jongjong ma O.Pulobatu, disi sahat dope dais patna tu atas ni lage sian si 7 lampis panortoranna i, nunga pintor songon na marhobot langit ditutup ombun, jala margorok-gorok alamat dohot tanda ni udan naeng ro, dibereng jolma i. Dungi manomba-nomba ma tangan ni Raja i tu ginjang tu O.Mulajadi Nabolon, tu Debata natolu, tu sahala ni suru-suruan parhalado, dohot tu sahala ni O.Siraja batak.

Langit pe nunga tung mamirong jala margojo-gojo songon na laho matompas, ro ma udan idaon dohot hilalaon. Dungi dipangido Raja i ma jolo sian raja Panuturi i, “piso Gaja Dompak”, ima pusaka hasaktian ni Raja Singamangaraja, ditortorhon ma i jala ditonggohon jala disahalaon ma i asa umpatonna di antaran nabidang di lobuan na godang i. Disintak ma diumpat sian sarungna i, marsillam ma tutu tu anak ni mata ni jolma na marnida i, siloan do deba ndang tahan simalolong na marnida parsillam ni piso i. dungi muse dipasarung, toho do marungut-ungut songon na patungoripon tangkas do tarbege i tu siparseon ni angka jolma na umbegesa.

Dung sae i dipangido Raja i ma muse “piso Pangabas” i rap dohot “piso Halasan”, ditonggohon dohot disahalaon raja i hasaktian ni piso i, siar ma. Diabas ma luhut tu desa naualu, jadi pintor sisi ma tiur langit i, mamilgas ma dohot mata ni ari angka na tonu binahen ni udan nangkin pe.

Dijou Raja i ma muse hoda hundangan sihapas pili i, jadi pintor marihe-ihe ma ro mandapothon ibana tu tonga-tonga ni lobuan i. Asa ndang pola martali manang marrante, torus do pintor dihunduli dohot dienjak Raja i hoda i di tonga-tonga ni lobuan i marhaliang-haliang, jolma na torop ipe marsurak-surak ma jala marija-ija, marhoras-horas.

Dung sae sude pangujian na marbukti sian pusaka hasaktian i, ditonggohon dohot disahalaon ma O.Pulobatu. Marsurak ma jolma i marhata horas-horas mandok sai horas ma Raja i O.Pulobatu manjujung sahala hasaktian ni harajaon Singamangaraja i. (diceritakan oleh: R.Patik Tampubolon).

No comments: